Osteopatia vs fizjoterapia - jaka jest różnica?

Pochodzenie i filozofia

Osteopatia to nieinwazyjna forma terapii manualnej, która ma na celu poprawę zdrowia wszystkich układów ciała. Osteopaci stosują szereg technik osteopatycznych, aby osiągnąć i promować zdrowie organizmu, przyjmując holistyczne podejście do leczenia i zarządzania twoją kontuzją i objawami nie tylko tymi związanymi z układem ruchu.

Fizjoterapia pomaga osobom z urazami, niepełnosprawnościami lub chorobami poprzez stosowanie ruchu. Może to obejmować masaż, ćwiczenia, edukację oraz terapię manualną.

Osteopaci i fizjoterapeuci obaj wykorzystują terapię manualną i zalecenia dotyczące ćwiczeń w swoich zabiegach. Jednak ogólnie rzecz biorąc, aby odróżnić obie profesje, osteopaci mają zazwyczaj większy nacisk na terapię manualną w porównaniu z fizjoterapeutami, którzy zwykle oprócz terapii manualnej stosują więcej zaleceń dotyczących ćwiczeń w leczeniu, oraz budowania
właściwych nawyków ruchowych.

Fizjoterapia

Fizjoterapia sięga roku 1813, kiedy Per Henrik Ling, „Ojciec Szwedzkiej Gimnastyki”, założył Królewski Instytut Centralny Gimnastyki, promujący stosowanie masażu, manipulacji i ćwiczeń. W 1887 roku fizjoterapeuci zostali oficjalnie zarejestrowani przez Szwedzki Narodowy Urząd Zdrowia i Opieki Społecznej. Wkrótce inne kraje zaczęły podążać tym samym szlakiem, a fizjoterapia zaczęła rozwijać się w Nowej Zelandii i Stanach Zjednoczonych.

W latach 50. XX wieku fizjoterapia zaczęła się rozwijać poza praktykę szpitalną do klinik ortopedycznych dla pacjentów ambulatoryjnych, uniwersytetów, ośrodków rehabilitacyjnych, ośrodków medycznych i geriatrycznych.

Osteopatia

Osteopatia została opracowana w XIX wieku przez amerykańskiego lekarza, Andrew Taylora Stilla. Dr Andrew wierzył w leczenie różnych chorób poprzez manipulację układem mięśniowo- szkieletowym, oszczędzając pacjentom negatywnych skutków ubocznych leków, co wiązało się z jedną z zasad osteopatii – ciało ma mechanizmy samoregulacji; promując naturalne zdolności gojenia się ludzkiego ciała. Nazwa „osteopatia” pochodzi od dwóch greckich korzeni: osteon – kość i pathos – cierpienie. Nazwa osteopatia podkreśla teorię, według której choroba i dysfunkcja fizjologiczna mogą być znalezione w układzie mięśniowo-szkieletowym.

Osteopatyczna opiera się na czterech zasadach, które promują holistyczne podejście do leczenia. Cztery zasady osteopatyczne to:

Ciało stanowi jedność:
Pierwsza zasada osteopatii mówi, że ludzkie ciało jest jednostką i żadna część nie
funkcjonuje niezależnie. Nieprawidłowość struktury lub funkcji jednej części ciała może mieć niekorzystny wpływ na inne części ciała.
Ciało ma mechanizmy samoregulacji:
Drugą zasadą osteopatii jest to, że ciało ma zdolność do utrzymania własnego zdrowia i
samodzielnego gojenia się. Still wierzył, że ciało ma wszystko, czego potrzebuje, aby być zdrowym lub potrzebuje pokonać chorobę. Rolą osteopaty jest wykorzystanie mechanizmów samoleczenia ciała do pokonania choroby i utrzymania zdrowia.
Struktura i funkcja są wzajemnie powiązane:
Trzecia zasada osteopatii mówi, że struktura i funkcja są ze sobą powiązane. Oznacza to, że układ mięśniowo-szkieletowy może odzwierciedlać zmiany w innych systemach ciała, a
także może powodować zmiany w innych systemach ciała.
Racjonalne leczenie opiera się na trzech pierwszych zasadach osteopatycznych:
Czwarta zasada osteopatii mówi, że racjonalne leczenie opiera się na pierwszych trzech zasadach osteopatycznych.

Szkolenie i wykształcenie

Zarówno osteopatia, jak i fizjoterapia są kierunkami studiów na uczelni.

Fizjoterapeuci kończą naukę po 5 latach studiów na uczelni wyższej. Fizjoterapeuci mogą pracować w różnych miejscach, w tym w państwowych lub prywatnych klinikach, praktykach oraz szpitalach,
a także klubach sportowych. Fizjoterapeuci pracujący w szpitalu mogą pomagać osobom z
pozabiegowymi urazami kręgosłupa, udarami, po operacjach oraz problemami kardiologicznymi.

Osteopaci w Polsce kończą 4,5–5-letnie studia podyplomowe, po wcześniej skończonych studiach medycyny lub fizjoterapii. Osteopaci zazwyczaj pracują w prywatnych klinikach praktyki, ale
można ich również znaleźć w różnych innych profesjonalnych miejscach. Mogą to być placówki opieki dla osób starszych, kluby sportowe, kliniki medyczne, kliniki zdrowia lub instytucje
badawcze.

Fizjoterapeuci w Polsce są zarejestrowani w ramach Krajowej Izby Fizjoterapeutów (KIF) i tylko tacy mają prawo do wykonywania zawodu.
Osteopatia w Polsce uznawana jest za zawód medyczny, jednakże stan prawny dotyczący
Osteopatów nie jest jeszcze szczegółowo uregulowany.
Niestety oprócz osteopatów, którzy są lekarzami lub fizjoterapeutami, spotyka się również „osteopatów”, którzy nie posiadają żadnego kierunkowego wykształcenia, sami uczyli się „fachu”,
reklamują się jako osteopaci – kręgarze, którzy nie mają do tego żadnych uprawnień. Do zmiany powyższego dąży Towarzystwo Polskich Osteopatów.

Proces oceny – diagnoza stanu pacjenta

W trakcie pierwszej konsultacji zarówno osteopata, jak i fizjoterapeuta dokonają dokładnego wywiadu, w którym będą zadawać pytania dotyczące: twoich aktualnych objawów lub urazu, historii choroby, jakichkolwiek przyjmowanych leków lub innych czynników związanych z Twoim
zdrowiem i samopoczuciem, które mogą być związane z twoimi objawami. Pozwala to specjaliście uzyskać pełny obraz tego, co może być przyczyną Twoich objawów oraz innych czynników, które
mogą na nie wpływać, rozpoczynając proces opracowywania specyficznego planu leczenia dla
Ciebie i Twojego stanu. Twój specjalista przeprowadzi badanie funkcjonalne i kliniczne Twojej
zgłaszanej dolegliwości.

Badanie to może obejmować niektóre z następujących elementów: aktywne/pasywne zakresy ruchu, testy siły, testy ortopedyczne, testy neurologiczne, testy ruchu/funkcjonalne oraz ocenę postawy.

Osteopaci stosują holistyczne podejście do leczenia, co oznacza, że mogą ocenić obszary Twojego
ciała, które nie są specyficzne dla twoich objawów. Na przykład, jeśli zgłosisz ból lędźwiowego
odcinka pleców, Twój osteopata może ocenić i leczyć nie tylko dolny odcinek pleców, ale także dysfunkcje związane z narządami wewnętrznymi jak np nerki, czy jelita, ponieważ dysfunkcja w tych obszarach może być związana ze zgłoszonym problemem.

Fizjoterapeuci przeprowadzają ogólne badanie i będą oceniać obszary specyficzne dla Twojej
dolegliwości, ale również mogą powiązać zgłaszany problem z postawą ciała, nieprawidłowym
ruchem, czy też dysbalansem pracy mięśniowej, co może wpływać na Twoje objawy.

Niektóre z powodów, dla których ludzie mogą udać się do osteopaty, to:

Ból stopy, ból kostki, ból biodra i ból kolana
Ból pleców, ból szyi
Rwa kulszowa i rwa barkowa
Ból ramienia, ból ręki, ból łokcia, ból nadgarstka
Urazy sportowe
Ból szczęki i żuchwy
Skurcze i drgania mięśni
Osteoporoza
Zaburzenia układu pokarmowego
Nieradzenie sobie ze stresem
Migrena, bóle głowy
Przewlekłe choroby autoimmunologiczne
Cukrzyca
Choroby reumatoidalne

Powody, dla których można zwrócić się o pomoc do
fizjoterapeuty, to:

Rehabilitacja (przed/pooperacyjna)
Bóle szyi i bóle pleców
Rwa kulszowa oraz rwa barkowa
Problemy posturalne
Urazy sportowe
Przeciążenia wynikające z pracy siedzącej oraz z pracy fizycznej
Bóle głowy
Bóle stawów skroniowo-żuchwowych
Problemy z ścięgnami i więzadłami
Bóle biodra, kolana i kostki
Bóle barku, łokcia i nadgarstka
Rehabilitacja, aktywacja osób starszych
Rehabilitacja domowa i przyłóżkowa
Artretyzm

Leczenie

Po dokładnej ocenie fizjoterapeuta przedstawi plan leczenia, specyficzny dla danej osoby i jej
problemów. Fizjoterapeuci często stosują następujące techniki leczenia podczas wizyty:

Mobilizacja i manipulacja stawów
Trening medyczny
Kinesiotaping
Leczenie tkanek miękkich
Edukacja dotycząca bólu
Rozciąganie mięśni
Nauka ergonomii pracy
Fizykoterapia (elektroterapia, Laseroterapia, UD, PM, Fala uderzeniowa itp)

Osteopaci podejdą holistycznie do oceny i leczenia, częściej wychodząc poza układ ruchu. W
trakcie leczenia osteopatycznego Twój osteopata może użyć kombinacji następujących działań:

Masaż tkanek miękkich
Terapia cranio-sacralna (czaszkowo-krzyżowa)
Mobilizacja stawów i Manipulacja stawów
Terapia wisceralna (trzewna)
Techniki energetyczne mięśni
Edukacja dotycząca bólu
Sugerowanie zmiany diety i nawadniania
Przepisywanie ćwiczeń

Zarówno fizjoterapeuci, jak i osteopaci, mogą zalecić ćwiczenia i rozciąganie do wykonania w
domu, poradę ergonomiczną lub porady dotyczące ruchu w celu dalszego zarządzania twoim
stanem i objawami.

Rehabilitacja pooperacyjna

Kto powinien udać się na rehabilitację przed lub pooperacyjną?
Fizjoterapeuci pracują nad
wieloma programami rehabilitacyjnymi przed i po operacjach i posiadają rozległą wiedzę w tym
zakresie. Twój fizjoterapeuta może pomóc w programowaniu leczenia, aby bezbolesnie powrócić do
pełnej/optymalnej funkcji, czy to przez pionizację, reedukację chodu, powrót do uprawiania
sportów, czy osiągnięcie poprawy codziennych czynności życiowych.

Terapie kojarzące dolegliwości układu ruchu z problemami innych narządów

Mobilizacje tkanek w obrębie trzewi (terapia wisceralna) i techniki czaszkowo-krzyżowe to domena
częściej zajmowana przez Osteopatów. Manipulacja kręgosłupa to techniki mające na celu poprawę
zakresu ruchu dostępnego w stawie. Zarówno Twój osteopata, jak i fizjoterapeuta mogą stosować
powyższe techniki dla różnych dolegliwości. Jednakże częściej w Osteopatii wykonuje się takie
techniki w porównaniu z fizjoterapią, ponieważ mocniej wpisuje się to w koncepcje mówiącą o
samoregulacji organizmu.

Podsumowanie: Osteopatia kontra fizjoterapia – która
jest dla ciebie odpowiednia?

Osteopaci i fizjoterapeuci leczą szereg podobnych dolegliwości, ale ich podejście do leczenia i powody, dla których każdy z nich może stosować określoną technikę leczenia, mogą się różnić.
Porównując fizjoterapię i osteopatię, jest znacznie więcej podobieństw niż różnic.
Różnice wynikają raczej z innej koncepcji i filozofii pracy oraz z odmiennego indywidualnego
podejścia specjalisty do Pacjenta. Każdy z tych profesjonalistów nawet w obrębie tej samej
dziedziny, może skutecznie pracować w nieco inny sposób.
Obie profesje posiadają wiedzę i doświadczenie w leczeniu i zarządzaniu szeregiem dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego i nie tylko. Ostateczna decyzja, czy udać się do osteopaty czy fizjoterapeuty, zależy od preferencji osobistych i tego, jakie podejście może działać najlepiej dla danej osoby.

Jak widać z powyższych przykładów, problemy z którymi powinno się udać do Osteopaty albo
Fizjoterapeuty w dużej mierze się pokrywają.
Finalnie najważniejsze jest poczucie bezpieczeństwa i zadowalający efekt po terapii.

Opracował
mgr Tomasz Zawadziński